بررسی تنوع مرفوفیزیولوژیک توده های گل محمدی (rosa damascene) از مناطق مختلف ایران

به منظور ارزیابی صفات مرفوفیزیولوژیک 32 توده گل محمدی، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه ساعتلوی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ارومیه در دو سال زراعی 87-1386 انجام گردید. تجزیه واریانس مرکب صفات نشان داد که عملکرد وزن تر گل، زاویه شاخه فرعی با اصلی، طول برگچه، طول و تراکم خار در ساقه، نسبت طول به عرض گوشوارک، نسبت طول به عرض غنچه، نسبت طول به عرض میوه، تعداد پرچم در هر گل، طول دمگل، قطر تاج پوشش، تعداد گلبرگ و درصد ماده خشک گل حداقل اختلاف آماری معنی داری (0.05≥p) در بین سال های ارزیابی، توده های مناطق مختلف و اثر متقابل آن ها داشتند. تجزیه تابع تشخیص همانند تجزیه خوشه ای، توده ها را به دو گروه منتسب نمود. میانگین توده های گروه اول به استثنای صفات نسبت طول به عرض گوشوارک، تعداد گلبرگ و درصد ماده خشک گل بیش­تر از میانگین کل بود. توده های برتر این گروه ایلام و اصفهان 10 به ترتیب با 23/3 و 49/2 تن در هکتار عملکرد تر گل، در بین کلیه توده ها از بالاترین مقدار برخوردار بودند. به علاوه برترین توده های گروه دوم مربوط به اردبیل و فارس 1 به ترتیب با 33/2 و 31/2 تن در هکتار بود. توده های لرستان و کهکیلویه و بویراحمد به ترتیب با 24/0 و 37/0 تن در هکتار از کم­ترین عملکرد تر گل برخوردار بوده و در گروه دوم قرار داشتند. 63 درصد از کل تغییرات، توسط سه مولفه اول در تجزیه به مولفه های اصلی تبیین شد. عملکرد تر گل با زاویه شاخه فرعی با اصلی (0.47**=r) و قطر تاج پوشش (r=0.65**) همبستگی مثبت و با درصد ماده خشک گل (r=-0.48**) همبستگی منفی بسیار معنی داری داشتند. در تجزیه رگرسیون، صفت قطر تاج پوشش با بالاترین ضریب مثبت (b1=0.60**) و درصد ماده خشک گل با کم­ترین ضریب منفی (b2=-0.41**) دارای همبستگی بسیار معنی­دار با عملکرد تر گل بوده و در مدل نهایی باقی ماندند.